Doanh nghiệp nhỏ, đừng phi nhanh phanh gấp!

Bàn về chuyện "chạy quá đà" trong những ngày đầu khởi nghiệp – và vì sao cần tuân thủ từng bước nhỏ nếu muốn đi đường dài.

Mở đầu: Khởi nghiệp không phải đua xe F1

Ngày đầu khởi nghiệp, ai mà chẳng háo hức. Có người vừa nghỉ việc là hôm sau mở luôn fanpage, đặt làm logo, tuyển cộng tác viên, in bảng hiệu và lên TikTok bán hàng liền tay. Cảm giác "lên dây cót" như thể mình là Elon Musk sắp ra mắt công nghệ mới.

Nhưng sau vài tháng, tốc độ ấy bắt đầu kéo theo hậu quả: rối vận hành, cạn vốn, nhân sự nghỉ, giấy tờ thiếu, thuế phạt... Lúc này mới nhận ra: "Mình đã phi quá nhanh, giờ phải phanh mà không có phanh!"

Người ta gọi đây là hiện tượng "phi nhanh phanh gấp" – một lỗi phổ biến ở các doanh nghiệp nhỏ mới khởi nghiệp, bắt nguồn từ tâm lý muốn làm nhiều, làm lớn và làm nhanh, nhưng thiếu nền tảng.

Cứ "hết sức bình tĩnh", chạy chậm thôi, đừng phi nhanh phanh gấp nhé!

Vì sao doanh nghiệp nhỏ dễ rơi vào bẫy "phi nhanh phanh gấp"?

1. Tâm lý "Thắng trận đầu = bất bại": Có vài deal ngon, khách khen sản phẩm tốt, thế là tưởng mình sinh ra để làm chủ. Bắt đầu đẩy mạnh chi tiêu, mở rộng, thuê người. Mà quên mất rằng: doanh nghiệp vận hành ổn định không giống một bài post viral.

2. FOMO & Trend-chasing: Thấy bạn mở quán cà phê đẹp đông khách, mình cũng mở. Thấy người ta bán khóa học online đông học viên, mình cũng nhảy vào. Không hiểu bản chất thị trường, không có sự chuẩn bị, dễ chết vì "đu trend" sai cách.

"Trend thì luôn mới, nhưng nợ thì cứ cũ – và dai." :)

3. Tâm lý "Làm cho ra tấm ra món": Mới mở công ty đã muốn thuê văn phòng ở trung tâm, tuyển designer làm bộ nhận diện xịn, chạy quảng cáo rầm rộ. Trong khi hệ thống bán hàng còn chưa rõ, quy trình còn chưa ổn.

4. Thiếu kinh nghiệm về pháp lý và vận hành: Cứ tưởng mở công ty chỉ là in cái giấy đăng ký, rồi muốn làm gì thì làm. Đến khi cơ quan chức năng "ghé thăm", mới cuống cuồng tìm cách sửa.

Ca dao có câu: "Dục tốc bất đạt" – nhanh mà không đúng, chẳng đến đâu cả.

Hậu quả của việc "phanh gấp" – khi doanh nghiệp chưa kịp học cách đi chậm

• Mất dòng tiền: Chi tiêu nhiều, dòng tiền chưa kịp về đã phải vay mượn, xoay nợ. Nhiều bạn trẻ mở cửa hàng xong chỉ sau 3–6 tháng là phải trả lại mặt bằng.

• Rối loạn tổ chức: Tuyển người về mà không biết giao việc, không có quy trình, ai cũng làm tất, chẳng ai chịu trách nhiệm cụ thể.

• Thiếu tuân thủ pháp luật: Không biết cần nộp thuế gì, kê khai ra sao. Không ký hợp đồng lao động, không làm BHXH, không xây dựng hệ thống kế toán. Rồi đến khi sai thì sửa trong lo âu và... tiền mất tật mang.

• Mất uy tín với đối tác: Làm ăn không nhất quán, đổi giá liên tục, trễ deadline, nợ tiền, không trả lời khách hàng... khiến đối tác đánh giá thấp.

"Mua danh ba vạn, bán danh ba đồng" – uy tín mất thì khó xây lại lắm!

Muốn đi xa – phải học đi chậm đúng cách

1. Bắt đầu từ những gì mình làm tốt và hiểu rõ Đừng nhảy vào lĩnh vực chỉ vì thấy người khác lời nhiều. Hãy hỏi: mình hiểu ngành này tới đâu, có nguồn lực gì, có khách hàng tiềm năng nào?

2. Từng bước thiết lập nền tảng pháp lý

• Đăng ký đúng loại hình doanh nghiệp.

• Mở tài khoản ngân hàng công ty, dùng nó mà giao dịch!

• Tìm hiểu nghĩa vụ thuế, đăng ký MST cá nhân, chữ ký số... Tuân thủ pháp luật thuế ngay từ ngày đầu (ờ đúng rồi, nói thì dễ làm thì khó, nhưng mà người ta làm được thì bạn cũng làm được thôi!)

• Cần nhớ là chủ doanh nghiệp làm gì cũng dính đến luật, nên đụng vào việc gì thì tranh thủ mà nghiên cứu luật với việc ấy luôn nhé! Ví dụ: Tuyển nhân viên thì chịu khó đọc hiểu Luật Lao Động, bán hàng trên shopee thì đọc luật Thương Mại Điện Tử, trả lương nhân viên thì đọc Luật Thuế Thu Nhập Cá Nhân... mệt hay lười thì cũng phải đọc nhé!

  
  

3. Thiết kế mô hình vận hành đơn giản nhất có thể Không cần những thứ đùng đoàng như CRM hay ERP ngay. Chỉ cần quy trình rõ ràng, Excel gọn gàng, giao việc rành mạch là đã hơn khối công ty to mà rối nội bộ.

4. Xây thương hiệu song song với tạo uy tín Không cần viral, chỉ cần khách hài lòng – rồi họ sẽ kể về bạn. Và lời giới thiệu từ khách thật sự là dạng marketing rẻ nhất, hiệu quả nhất.

Ca dao lại bảo: "Liệu cơm gắp mắm" – đủ sức tới đâu, làm tới đó. Làm chắc thì không lo phải phanh gấp!

Ví dụ điển hình: "Sống chậm mà chắc" vẫn thắng

• Tiệm bánh nhỏ ở Bắc Ninh: Bán bánh mì pate nhà làm, chỉ bán trong xóm. Sau 3 năm không đổi menu, không thuê thêm ai, vẫn đều đặn có 200–300 đơn/ngày. Vì làm ngon, sạch, đúng hẹn. Không cần viral, vẫn vững như bàn thạch.

• Một công ty phần mềm ở Đà Nẵng: Mất 2 năm chỉ để làm 1 sản phẩm phục vụ thị trường ngách. Không gọi vốn, không thuê nhiều. Nay đã xuất khẩu được phần mềm cho thị trường Singapore. Vì đi chậm, nhưng có kế hoạch và biết mình đang ở đâu.

Kết bài: Chậm mà chắc, mới là đường dài

Khởi nghiệp không phải cuộc đua tốc độ. Mỗi doanh nghiệp cần có thời gian "lột xác" từ đam mê thành hệ thống – và hệ thống cần xây từ nền móng vững chắc.

Tuân thủ không dễ, nhất là với doanh nghiệp nhỏ mới khởi sự. Nhưng mỗi việc làm đúng, mỗi giấy tờ rõ ràng, mỗi quy trình được xây dựng cẩn thận – đều là viên gạch làm nền cho một tương lai bền vững.

"Ăn có nhai, nói có nghĩ, làm có tính." – Làm ăn không phải chỉ để sống còn, mà để lớn lên, để trường tồn.

Và nếu bạn thấy mình từng "phi nhanh rồi phải phanh gấp", cũng đừng ngại. Từ giờ, cứ đi chậm thôi – và đúng hướng. Thân mến! Lê Sỹ Quyền Jul, 2025